Jak powstaje miód?

Czy zastanawialiście się kiedyś skąd się bierze i jak powstaje miód? Zawsze ciekawiło mnie i fascynowało działanie pasieki. Miałam to szczęście, że jako dziecko spędzałam wakacje na wsi u babci. Jej najbliższy sąsiad miał kilka uli. Wraz z jego wnuczką i moją kuzynką często podglądałyśmy życie pszczół. Pomagałyśmy w szukaniu i łapaniu roju, który się wyroił i uciekł z ula, uczestniczyłyśmy w miodobraniu i żułyśmy plastry wypełnione miodem. To cudowne wspomnienia, a smak świeżo odwirowanego miodu zapamiętałam na zawsze. Chciałabym, żeby moje dzieci na pytanie skąd się bierze miód, odpowiadały, że z pasieki, a nie ze sklepu.

W tym roku mieliśmy okazję odwiedzić cudowne miejsce – Gospodarstwo Pasieczne państwa Tuszyńskich, które znajduje się w Palczewie na Wareckim Szlaku Jabłkowym. Tam poznaliśmy działanie pasieki i życie pszczół od podszewki. Opowiedzieli nam o tym dziadek Tuszyński, założyciel pasieki oraz jego dwóch wnuków, którzy obecnie wraz z nim prowadzą gospodarstwo. W tym roku pasieka Tuszyńscy miody z tradycjami dołączyła do prestiżowej Sieci Dziedzictwa Kulinarnego Mazowsze, której symbolem jest biała czapka na niebieskim tle. To gwarancja jakości i lokalności produktu, dostają ją tylko nieliczni.

Nasze spotkanie w pasiece miało charakter warsztatów pszczelarskich. Dowiedzieliśmy się na nich jak zbudowany jest ul i jak żyją pszczoły. Na przykładzie specjalnego pokazowego ula poznaliśmy jego budowę.

Jak funkcjonuje ul?

Ul zbudowany jest z drewna i składa się z dwóch części: gniazdowej, w której żyje królowa oraz z części miodnej, gdzie pszczoły gromadzą nektar i miód na zimę. Te dwie części ula oddziela specjalna kratka, która zapobiega rabowaniu miodu przez pszczoły z innych uli, a także przechodzeniu królowej do części miodnej i składaniu w niej jaj. Najstarsze ule w pasiece państwa Tuszyńskich liczą sobie nawet 70 lat. Wiele z uli jest bardzo dekoracyjnie pomalowana i stanowią one prawdziwą ozdobę gospodarstwa.

Jak żyją pszczoły?

Na warsztatach sporo dowiedzieliśmy się o życiu i zwyczajach pszczół.  Najważniejsza w ulu jest królowa. Jest ona prawie dwa razy większa od pszczół robotnic i żyje około 5-6 lat, dziennie potrafi znieść około 2000 jaj. Królowa od samego początku karmiona jest tylko i wyłącznie mleczkiem pszczelim, zaś robotnice i trutnie spożywają papkę miodową. Królowa najbardziej płodna jest około trzeciego roku życia. Gdy jej wydajność zaczyna wyraźnie spadać, pszczoły same się jej pozbywają i zaczynają hodować nową królową.

Oprócz królowej w ulu żyją jeszcze pszczoły robotnice i trutnie. Robotnice rodzą się z jajka zapłodnionego, zaś trutnie z niezapłodnionego. Królowa znosi jajko, z którego po 4 dniach wykluwa się larwa, która po 21 dniach przekształca się w robotnicę, a po 24 dniach w trutnia. Trutnie stanowią zaledwie 3-4% całej pszczelej populacji i ich jedynym zadaniem jest zapłodnienie królowej. Robotnice zaś odpowiedzialne są za produkcję miodu i w ciągu swojego krótkiego, bo zaledwie trzytygodniowego życia, nigdy nie odpoczywają. Przez pierwszą połowę życia sprzątają, karmią i opiekują się młodszymi pszczołami. Budują i naprawiają plastry oraz stoją na straży ula, chroniąc go przed intruzami. W drugiej połowie życia zbierają pyłek kwiatowy i nektar. Pszczoły porozumiewają się ze sobą za pomocą tańca.

W sezonie wiosenno-letnim rodzina pszczela jest najliczniejsza. Może liczyć nawet 60 tysięcy pszczół, zimą ich liczba znacznie spada i sięga zaledwie 15 tysięcy.

Właściwości miodu

Na naszych pszczelarskich warsztatach sporo dowiedzieliśmy się także o samym miodzie i jego właściwościach. Odpowiednio przechowywany miód nie traci swoich właściwości przez 36 miesięcy. Powinniśmy przechowywać go w ciemnym i chłodnym miejscu. W zależności od tego z jakich roślin pozyskany jest nektar, miód ma różny kolor i konsystencję np. miód rzepakowy podlega bardzo szybkiej krystalizacji, potrafi skrystalizować się nawet w ramce, zaś miód akacjowy może pozostać płynny nawet przez okres 3 lat, a spadziowy przez rok. Krystalizacja mi0du zależy od jego rodzaju i nie ma żadnego wpływu na jego jakość. Jeżeli miód kupowany zimą jest płynny, oznacza to, że był on przechowywany w beczce i podgrzany przed rozlaniem do słoików. Trzeba ostrożnie rozpuszczać miód, ponieważ traci swoje właściwości już w 40’c.

Miodobranie

O tym, że miód jest już dojrzały i gotowy do zabrania z ula i odwirowania, świadczy to, że jest już suchy i zasklepiony propolisem. Propolis to wszelkie substancje żywiczne zbierane z drzew. Pszczoły zasklepiają nim wszelkie otwory na ramce powyżej 3 mm. Dojrzały miód odwirowuje się i zlewa do odstojników na 24 godziny, żeby wydobyć z niego wszelkie pęcherzyki powietrza. Niektóre miody przelewane są do kremownicy, w której miód jest wolno mieszany przez 48 godzin, dzięki czemu nabywa konsystencji masła.

Jak widzicie takie warsztaty to bardzo ciekawa lekcja przyrody. W bardzo przyjemnej i luźnej atmosferze mieliśmy okazję podejrzeć funkcjonowanie pasieki, zajrzeć do ula i prześledzić proces miodobrania. W specjalnych ochronnych kapeluszach zwiedziliśmy gospodarstwo, zobaczyliśmy królową i robotnice oraz skosztowaliśmy wspaniałego miodu prosto z plastra. Na samym końcu naszego spotkania dzieci wykonały świeczki z plastrów miodu. Dla mnie to był cudowny powrót do dzieciństwa, a dla moich dzieci wspaniała przygoda i lekcja szacunku do natury i pszczół. Od czasu naszej wycieczki Łucja z ogromnym zainteresowaniem ogląda pszczoły przy pracy, nie boi się ich i z dumą opowiada o tym, jakie to pszczoły są pracowite i że to właśnie dzięki nim możemy jeść tak lubiany przez nią miodek. Uwielbiam takie miejsca blisko natury, bo one bardzo uwrażliwiają dzieci i pokazują im niezwykle ciekawe rzeczy w przystępny i zabawny sposób. Jeżeli i Wy chcielibyście spędzić ciekawie i rodzinnie czas blisko natury, koniecznie odwiedźcie pasiekę Tuszyńscy miody z tradycjami w Palczewie.